Spiegelgesprek met reflectiekaarten

Als coach is het onze taak om coachees te helpen reflecteren op zaken als gedrag, communicatie en zelfinzicht. Een effectieve manier om inzicht te krijgen in hoe je coachees zichzelf zien, en hun unieke benadering te ontdekken, is via een spiegelgesprek met reflectiekaarten. Dit creatieve spel biedt coaches de tools om op een speelse manier diepgaande inzichten naar boven te halen, zelfs bij coachees die misschien minder snel openstaan voor traditionele reflectieve gesprekken.

Hieronder leg ik stap-voor-stap uit hoe je dit spiegelgesprek kunt inzetten, inclusief de belangrijkste reflectievragen die je helpen om waardevolle inzichten te verkrijgen. Deze coachopdracht is oorspronkelijk gemaakt voor een directeur, toegespitst op leiderschap. Pas de vragen en de werkvorm aan voor jouw eigen coachee.

Deze werkvorm duurt ongeveer 20-30 minuten en is goed te combineren met de 5-kernwaardenradar voor zelfinzicht en persoonlijke ontwikkeling. Nadat je het spiegelgesprek met reflectiekaarten hebt afgerond, kan je bijbehorende kernwaarden ontdekken en bespreken met de 5-kernwaardenradar.

Wat is een spiegelgesprek met reflectiekaarten?

Een spiegelgesprek is een coachtechniek waarbij de coachee wordt geholpen om zichzelf als het ware van buitenaf te bekijken. Door reflectiekaarten te gebruiken, krijgt de coachee de kans om concrete aspecten van zichzelf te verkennen en wordt zelfreflectie op een speelse en diepgaande manier gestimuleerd. Dit helpt niet alleen om inzicht te krijgen in persoonlijke waarden en overtuigingen, maar ook om een beter beeld te krijgen van bijv. hun gedrag, zelfinzicht en communicatieve vaardigheden.

Stappenplan

Hieronder staat hoe je deze oefening stap-voor-stap kunt uitvoeren.

Stap 1: Verdeel de kaarten in categorieën

Begin het spiegelgesprek door je coachee een set reflectiekaarten aan te bieden.

Deze kaarten kan je zelf maken door gebruik te maken van deze template voor reflectiekaartjes. Plastificeer de kaarten nadat je ze geprint hebt en knip ze uit of gebruik een snijmachine.

Vraag je coachee om de kaarten te verdelen in drie stapels:

• Waar: Dit beschouw ik als waar voor mezelf.
• Niet waar: Dit is niet van toepassing op mij.
• Twijfelachtig: Hier twijfel ik over of dit bij mij past.

Deze indeling helpt om de coachee bewust te maken van wat zij als kenmerken van hun eigen persoonlijkheid en leiderschap erkennen, en waar zij onzeker over zijn. Het schept ook een basis voor diepere gesprekken in de volgende stappen.

Je kan de coachee vragen om binnen deze 3 categorieën nog een extra uitsplitsing te maken tussen ‘dit wil ik zo houden’ of ‘hier wil ik met hulp graag wat aan veranderen’.

Stap 2: Bespreek de “waar”- of de “niet waar”-stapel

Voor elke kaart die in de “waar”- of “niet waar” -stapel ligt, stel je vragen om te ontdekken waarom de coachee deze eigenschap zo beschouwt. Hier zijn een paar vragen die je kunt stellen:

• Wat zegt dit over jouw kijk op communicatie of leiderschap?
• Hoe uit zich dit in jouw gedrag op de werkvloer?
• Is dit gedrag effectief of juist niet?
• Heb je voorbeelden waarbij deze eigenschap naar voren kwam?

Deze stap geeft de coachee de ruimte om te reflecteren op hun sterke kanten en kernwaarden. Vaak komen er patronen naar voren in wat zij belangrijk vinden in hun rol als leider. Bespreek ook hoe deze eigenschappen hun huidige stijl als leider beïnvloeden en help hen om zich bewust te worden van hoe ze op anderen overkomen.

Stap 3: Onderzoek de “twijfelachtig”-stapel

De kaarten in de “twijfelachtig”-stapel geven meestal de meeste ruimte voor ontwikkeling. Vraag de coachee of ze deze eigenschappen verder willen onderzoeken. Stel vragen zoals:

• Wat maakt dat je over deze eigenschappen twijfelt?
• Zie je aspecten van deze eigenschap die je graag zou willen ontwikkelen?
• Wat voor invloed zou het hebben op jouw leiderschapsstijl als je dit meer of minder zou omarmen?

Hierdoor stimuleer je de coachee om na te denken over hun groeipotentieel en eventuele belemmeringen. Soms biedt deze stap zelfs de meeste verrassingen, omdat twijfel vaak wijst op kwaliteiten die nog onontgonnen zijn of waar ze moeite mee hebben om toe te eigenen.

Reflectievragen om dieper te graven

Tijdens het hele spiegelgesprek kun je een aantal reflectievragen stellen om het gesprek verder te verdiepen en nieuwe inzichten te krijgen:

1. Welke patronen vallen op?
   Dit helpt de coachee om een stap terug te nemen en te kijken naar bredere thema’s of overtuigingen die ze hebben rondom leiderschap en communicatie.
2. Welke kernwaarden komen naar voren?
   Vraag de coachee om de kaarten in de “waar”-stapel te bekijken en na te denken over welke kernwaarden deze eigenschappen reflecteren. Dit helpt hen om te identificeren wat zij écht belangrijk vinden.
3. Hoe weerspiegelt dit je huidige stijl als leider?
   Bespreek hoe de eigenschappen uit de verschillende categorieën samen een beeld geven van hun leiderschapsstijl. Welke eigenschappen zouden ze willen behouden en welke willen ze misschien aanpassen?

Tips voor de coach

• Creëer een veilige omgeving: Het is belangrijk dat de coachee zich veilig voelt om eerlijk te zijn. Begin met luchtige vragen en geef positieve feedback om een ontspannen sfeer te creëren.
• Wees nieuwsgierig: Toon oprechte interesse en stel open vragen. Dit moedigt de coachee aan om te reflecteren en helpt hen om dieper op hun gevoelens in te gaan.
• Laat stiltes toe: Soms is stilte precies wat je nodig hebt om de coachee tot nadenken aan te zetten. Laat stiltes vallen en geef de coachee tijd om te overwegen voordat ze antwoorden.
• Benadruk het proces van zelfontdekking: Het is goed om de coachee te laten weten dat dit proces draait om zelfontdekking en niet om het “goed” of “fout” hebben van eigenschappen.